ဆယ္ပါးသီလကုိ လူေတြ ေစာင့္ထိန္းေကာင္းတယ္လုိ႔ ထြက္လာျပန္ေတာ့ ေနာက္ဆံုးသိကၡာပုဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဟုိသာဓက ဒီသာဓကေတြ မျပေတာ့ပါဘူး။ ဆယ္ပါးသီလေစာင့္ထိန္းစဥ္မွာ ေငြန႔ဲပတ္သက္ၿပီး လက္ခံျခင္း၊ ေပးပုိ႔ျခင္း မလုပ္ရင္ေတာ္ပါၿပီ။ လူပုဂၢိဳလ္ဆုိတာက ေငြနဲ႔ ျပတ္ၿပီး ေနလုိ႔မရဘူး မဟုတ္ပါလား။ ဒါေလးပါပဲ။
ေလးပါးစု ေလးမ်ိဳးထဲက တတိယအတြဲဟာ ပကတိ၊ အာစာရ၊ ဓမၼတာ၊ ပုဗၺေဟတုက ျဖစ္ပါတယ္။ ပကတိသီလဆုိတာက ေျမာက္ကၽြန္းသားတုိ႔ ေဆာက္တည္တဲ့ သီလျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ကၽြန္းသားတုိ႔က လုိအပ္သေလာက္ ပေဒသာပင္ေပါက္ေနၿပီးသားမုိ႔ ခုိးစရာ၊ ဝွက္စရာ၊ လိမ္လည္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ အဲလုိ မရွိျခင္းေၾကာင့္လည္း သူတုိ႔အတြက္ ပေဒသာပင္ေပါက္ေနရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ပကတိအရ ျဖစ္တည္ေနတဲ့ သီလကုိ ပကတိသီလလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အာစာရသီလဆုိတာက ငါတုိ႔အမ်ိဳးက ငါ့လူလုိမ်ိဳးက ငါတုိ႔အသုိင္းအဝုိင္းက အရက္ေသာက္ရတဲ့ အမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ ငါတုိ႔ အမ်ိဳးက ငါ့လုိလူစားက ငါတုိ႔အသုိင္းအဝုိင္းက လိမ္လည္တဲ့ အမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးဆုိလုိ႔ သီလကုိ ေဆာက္တည္တာ။ ဒီအရပ္ ဒီေဒသမွာ ဒီလုိ ျပစ္မႈမ်ိဳးကုိ မက်ဴးလြန္ရဘူးလုိ႔ သတ္မွတ္ထားလု႔ိ မက်ဴးလြန္တာ၊ ဒီ ဂုိဏ္းထဲဝင္ရင္ အရက္မေသာက္ရဘူး၊ သူ႔မယားကုိ မျပစ္မားရဘူးဆုိလုိ႔ မျပစ္မွားတာမ်ိဳးဟာ အာစာရသီလျဖစ္ပါတယ္။ ဓမၼတာ သီလက်ေတာ့ ဘုရားေလာင္းရ႔ဲ မယ္ေတာ္တုိ႔ က်င့္ႀကံတဲ့ သီလျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိလဲဆုိေတာ့ ဘုရားေလာင္း ပဋိသေႏၶတည္တာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ ကာမရာဂစိတ္ မျဖစ္ေပၚေတာတာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ သီလပါ။ ပုဗၺေဟတုကသီလဆုိတာက ေရွးဘဝကတည္းက အထံုပါလာတဲ့ သီလျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသီလမ်ိဳးက ဘုရားေလာင္းလုိ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးမွာပဲ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ အထိအေတြ႔မွန္သမွ်ကုိ ေရွးကတည္းက ထံုလာတဲ့ အထံုေၾကာင့္သာ ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္တဲ့ သီလေပါ။့
ေနာက္စတုတၳအတြဲကေတာ့ ရဟန္းေတြနဲ႔သာ သက္ဆုိင္တဲ့ အတြဲျဖစ္ပါတယ္။ ပါတိေမာကၡသံဝရသီလဆုိတာက ရဟန္းအတြက္ေရာ၊ ရဟန္းမိန္းမအတြက္ေရာ ေဟာထားတဲ့ သိကၡာပုဒ္နဲ႔အတူ ကုိရင္ေတြအတြက္ပါ ပညတ္ထားတဲ့ သိကၡာပုဒ္ျဖစ္တဲ့ ေသခိယစသည္တုိ႔ကုိပါ ျဖဴစင္တဲ့ စိတ္နဲ႔ က်င့္ၾကံရမယ့္ သီလကုိ ပါတိေမာကၡသံဝရသီလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဣႁႏၵိယသံဝရသီလဆုိတာက စကၡဳေႁႏၵစတာေတြကို ထိန္းရမယ္။ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဒါမိန္းမပဲ။ ေခ်ာတာပဲ။ လွတာပဲ။ ဘယ္လုိေလးပဲလုိ႔ မျမင္ဘဲ ရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟျဖစ္ေၾကာင္းေတြပါလားလုိ႔ ဆင္ျခင္ကာ အပုပ္ေကာင္ပဲ။ အ႐ုိးစုပဲလုိ႔ ၾကည့္႐ႈက်င့္ၾကံရမယ့္ သီလမ်ိဳးကုိ ဣႁႏၵိယသံဝရသီလလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အာဇီဝပါရိသုဒၶိသီလဆုိတာက အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သီလပါ။ စ်ာန္မဂ္ဖုိလ္ မရဘဲ၊ ခုေခတ္ေတာ့ စာေမးပြဲေတြ တကယ္မေအာင္ဘဲ ဦးဇင္းက အႀကီးတန္းေအာင္ပါ၊ က်မ္းၿပီးပါ၊ သာသနတကၠဓမၼာစရိယပါ၊ ခု အသင္းစာေမးပြဲ စာသင္တန္းေအာင္ထားတယ္၊ ဗုဒၶတကၠသုိလ္က ဘြဲ႔ရထားတယ္ စသျဖင့္ လိမ္ၿပီး ေငြ၊ စားနပ္ရိကၡာ မေတာင္းအပ္ပါဘူး။ ေအာင္သြယ္ မလုပ္ေကာင္းဘူး။ ေဗဒင္ေဟာျခင္း။ ပန္းေပးျခင္း၊ လက္ေဆာင္ေပးျခင္းစတဲ့ မိစၧာဇီဝ အလုပ္ေတြ မလုပ္ရဘူးစသျဖင့္ က်င့္ႀကံရတဲ့ သီလဟာ အာဇီဝပါရိသုဒၶိသီလျဖစ္ပါတယ္။ပစၥယသႏၷိႆိတသီလက်ေတာ့ ကုိယ္သံုးေဆာင္တဲ့ ပစၥည္းဝတၳဳအေပၚ ဆင္ျခင္ၿပီး သံုးရမယ့္ သီလပါ။ ဘယ္ဝန္ႀကီးက ငါ့ကုိ ဒီကားလွဴထားတာ၊ ငါ့ကုိ ေက်ာင္းလွဴထားတာဆုိၿပီး ငါငါနဲ႔ ငါမပုိင္ရပါဘူး။ ေအာ္ ငါဒီကား ရထားတာ။ ဒီသကၤန္းေၾကာင့္ရတာ။ ခရီးသြား အဆင္ေျပေအာင္လို႔ ခဏ ငွါးထားတာ။ ငါလည္း ပ်က္ရမယ္။ ဒီကားလည္း ပ်က္ရမယ္။ သခၤါရသေဘာေတြပါပဲလုိ႔ ဆင္ျခင္က်င့္ႀကံရမယ့္ သီလမ်ိဳးကုိ ပစၥယသႏၷိႆိတသီလလုိ႔ေခၚပါတယ္။ ေလးပါးစုကေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။
ကဲ ငါးပါးစုကေကာ။ အပုိင္းအျခားရွိတဲ့ သီလဟာ ပရိယႏၲသီလျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းအတြက္ ဘယ္သိကၡာပုဒ္၊ ရဟန္းမိန္းမအတြက္ ဘယ္သိကၡာပုဒ္၊ လူအတြက္ ဘယ္သိကၡာပုဒ္စသျဖင့္ သူ႔အကန္႔ေလးနဲ႔သူ ရွိတာဟာ ပရိယႏၲသီလျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ သိကၡာပုဒ္ေပါင္း ၉၁,၈၀၅,၀၃၆,၀၀၀ ဆုိၿပီး ရွိတဲ့အျပင္ မသင့္ေတာ္လုိ႔ ထပ္မံေရွာင္ၾကဥ္ရတဲ့ က်င့္ဝတ္ေတြရွိတ့ဲ ရဟန္းတုိ႔က်င့္သံုးရတဲ့ သီလဟာ အဆံုးအပုိင္းအျခား မရွိလုိ႔ အပရိယႏၲသီလလုိ႔ေခၚပါတယ္။ သံဃရကၡိတမေထရ္ တုိ႔က်င့္သံုးအပ္တဲ့ သီလဟာ အျပစ္ဆုိလုိ႔ ျမဴတမႈန္မွ မထင္ပါဘူး။ သံဃရကၡိတမေထရ္အေၾကာင္း ေျပာျပပါ့မယ္။ ေတာရပ္တစ္ေနရာက သဃၤန္းေက်ာင္းတစ္ခုမွာ သံဃရကၡိတမေထရ္ဟာ သီလလံုၿခံဳစြာ ေနေနပါတယ္။ သူက ရဟႏၲာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရွင္ဘုရင္ႏွင့္တကြ လူပုဂၢိဳလ္အားလံုးက သူ႔ကုိ ရဟႏၲာလုိ႔ ထင္ေနပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခါနားနီးေတာ့ မေထရ္က ညည္းတယ္။ ဒီညည္းသံကုိ လာလက္စ ဘုရင္က ၾကားသြားၿပီး ရဟႏၲာမဟုတ္မွန္း သိေတာ့ ျပန္သြားတယ္။ အနီးေနရဟန္းငယ္က မေထရ္ကုိ အျပစ္တင္တယ္။ ဟုိက အရွင္ဘုရားကုိ ရဟႏၲာမွတ္လုိ႔ လာကုိးကြယ္တာ၊ ဒီ ဘုရင္လာခ်ိန္ေလး နာတာေတြကုိ ခဏေလာက္ေတာ့ သည္းညည္းခံမွေပါ့။ ေဟာ ခု ရဟႏၲာမဟုတ္မွန္း သိကုန္ၿပီ။ ရွက္ဖုိ႔ေကာင္းလုိက္တာလုိ႔ေပါ့။ မေထရ္က ဒါဆုိ ငါ့ရွင္ အျပင္ခဏထြက္ေပးပါ၊ ငါ လက္ဖ်စ္တီးမွ ျပန္ဝင္လာပါလုိ႔ ေျပာလုိက္တယ္။ အနီးေနရဟန္း အျပင္ကုိ ထြက္လုိ႔ တံခါးခံုမေက်ာ္ခင္မွာပဲ မေထရ္က လက္ဖ်စ္တီးပါတယ္။ ဒီလုိ သီလနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဝိပၸဋိသာရလံုးဝ မျဖစ္ဘဲ က်င့္လုိက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း မဂ္ဖုိလ္ကုိ ရတယ္။ အဲဒီသီလမ်ိဳးကုိ ပရိပုဏၰသီလလုိ႔ေခၚပါတယ္။ အပရာမ႒သီလက်ေတာ့ ဝတၳဳနဲ႔ ေျပာမွ ထင္တယ္။ ေျပာစရာ ဝတၳဳေတြ မ်ားေပမယ့္ တစ္ခုကုိပဲ ေျပာပါ့မယ္။ အကုိျဖစ္သူ ေလာကီကုိ ၿငီးေငြ႔ၿပီး ရဟန္းဝတ္သြားတယ္။ ညီျဖစ္သူက လူထြက္လာရင္ အေမြခြဲေပးရခ်ည့္ဆုိၿပီး သတ္ေတာ့ မေသခင္ က်င့္ႀကံသြားတဲ့ သီလမ်ိဳးကုိ အပရာမ႒သီလလုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဘုရား၊ ပေစၥကဗုဒၶါ၊ ရဟႏၲာတုိ႔ရဲ႔ သီလဟာ ပဋိပႆဒၶိသီလျဖစ္ပါတယ္။
(စာအုပ္တစ္အုပ္မွာ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ ရဟန္းတုိ႔ က်င့္အပ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ကုိ လူတုိ႔အား မေျပာအပ္။ လူတုိ႔က သဒၶါနဲ႔ ပညာနည္း၍ ရဟန္းအေပၚ မၾကည္မႈျဖစ္ေသာ္ ထုိမၾကည္ညိဳသူတုိ႔သာ အျပစ္ျဖစ္ရ၍ မေကာင္းလုိ႔ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ကုိ ျပန္ရွာေနတာ ခုထိ မေတြ႔ေသးဘူး။ စာအုပ္က ဘာသာေရး ဆုိင္ရာ အေမးအေျဖစာအုပ္ပါ။ အဲဒီက ဆရာေတာ္ရ႔ဲ က်မ္းကုိးေလးကုိ လုိက္ရွာၾကည့္ခ်င္လုိ႔။)
ေနာက္ ငါးပါးစုက ပဟာနအစုေနာ္။ ေလာကုတၱရာစာ တတ္မွ ရွင္းျပလုိ႔ေကာင္းတယ္။ မဖတ္ခ်င္ရင္ ေက်ာ္သြားလုိက္။ ဒါကုိ မရရေအာင္ရွင္းမယ္ဆုိရင္ အစက သီလေတြ ျပန္ေကာက္ျပေနရတာနဲ႔ ႐ႈပ္႐ံုပဲ အဖတ္တင္မွာမုိ႔လို႔ပါ။ ပဟာနသီလဆုိတာက ကုသုိလ္စိတ္ ၂၁ ပါးကုိ အရေကာက္ရတဲ့ သီလေတြပါ။ ေဝရမဏိသီလက်ေတာ့ ဝိရတီေစတသိက္ကုိ အရေကာက္ရတဲ့ သီလေတြပါ။ ဒီသီလကေတာ့ ၂ ပါးစုမွာ မရွင္းဘဲ က်န္ခဲ့တဲ့ သီလပါ။ ဝိရတိသီလဆုိတာ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ဆုိင္ၿပီး ကာယကံသံုးပါးနဲ႔ ဝစီကံေလးပါးကုိ ဝိရတိသီလလုိ႔ေခၚပါတယ္။ ေစတနာသီလကေတာ့ ေစတနာေစတသိက္ကုိ အရေကာက္ရတဲ့ သီလပါ။ သံဝရငါးပါးကုိ အရေကာက္ရတဲ့ သီလက သံဝရသီလပါ။ သံဝရငါးပါးဆုိတာက ပါတိေမာကၡသံဝရ၊ သတိသံဝရ၊ ဉာဏသံဝရ၊ ခႏၲီသံဝရ၊ ဝီရိယသံဝရတုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။
ပါတိေမာကၡသံဝရဆုိတာက ဝိနည္းထဲပါတဲ့ သိကၡာပုဒ္မွန္သမွ်ဟာ ပါတိေမာကၡသံဝရျဖစ္ပါတယ္။
သတိသံဝရဆုိတာက ဣေႁႏၵေျခာက္ပါးကုိ ထိန္းခ်ဳပ္တာမွန္သမွ်ဟာ သတိသံဝရျဖစ္ပါတယ္။ (အေပၚမွာလည္း ေျပာခဲ့ၿပီးၿပီ)
ဉာဏသံဝရဆုိတာက တဏွာကုိ ပိတ္ဆုိ႔ေစတတ္တဲ့ မဂ္ဖုိလ္စတဲ့ ပညာကုိ ဉာဏသံဝရလုိ႔ေခၚပါတယ္။
ခႏၲီသံဝရဆုိတာက အပူလုိခ်င္ခ်ိန္ အေအးရ၊ အေအးလုိခ်င္ခ်ိန္အပူရ၊ ေတာင္သြားခ်င္ ေျမာက္သြားရ စသျဖင့္ ျဖစ္သင့္တာေတြ ျဖစ္သြားတာကိုပဲ သည္းခံႏုိင္တဲ့ အေဒါသ (ေမတၱာ) ျပ႒ာန္းတဲ့ အရာကုိ ခႏၲီသံဝရလုိ႔ေခၚပါတယ္။
ဝီရိယသံဝရဆုိတာက ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ကာမအႀကံေတြကုိ ပိတ္ပင္ေအာင္ က်င့္ႀကံတာကို ဝီိရိယသံဝရလုိ႔ေခၚပါတယ္။
အဝိတကၠမသီလကေတာ့ အဝီတကၠမစိတၱဳပၸါဒ္ကို အရေကာက္ရတဲ့ သီလျဖစ္ပါတယ္။
ဒါပါပဲ။ သီလအမ်ိဳးအစားက။ ေနာက္မွာ သီလပ်က္လုိ႔ ဘယ္လုိ ခံစားရတယ္။ ဘာေၾကာင့္ သီလပ်က္ၾကတယ္။ သီလလံုလုိ႔ ဘာေတြ ခံစားရတယ္။ ဘယ္လုိ ေနထုိင္ရင္ သီလလံုတယ္စတာေတြကုိ ေရးေပးပါ့မယ္။
