ဘုရားဆုပန္သူေပၚလာၿပီးတ့ဲေနာက္ အဲဒီဘုရားေလာင္းအတြက္ ကမာၻကုိေစာင့္ၾကည့္တဲ့ ျဗဟၼာ ဘုိးသက္ရွည္ႀကီးေတြဟာ ကမာၻတစ္ခုျဖစ္တည္ရင္ တစ္ကမာၻလုိ႔ စတင္ေရတြက္မွတ္တမ္းတင္ပါတယ္။ အဲဒီကမာၻပ်က္လုိ႔ ေနာက္ဒုတိယကမာၻေပၚလာရင္ႏွစ္ကမာၻလုိ႔ ထပ္မံတြက္ပါတယ္။ တတိယကမာၻေရာက္လာရင္ သံုးကမာၻစသျဖင့္ေပါ့။ ေလးငါကမာၻ ၊ ငါးကမာၻ၊ ေျခာက္ကမာၻ၊ (လ) သိန္း၊ သန္း၊ ကုေဋ စသျဖင့္ ကမာၻတစ္လံုးခ်င္းစီ တြက္သြားပါတယ္။ ကုေဋေနာက္မွာ တြက္လို႔ရတဲ့ သခ်ၤာအေရအတြက္ေပါင္း ၁၄ မ်ိဳးရွိပါေသးတယ္။ သုညအလံုးေပါင္း ၁၄၀ သုအထိတြက္လုိ႔ရတယ္။ အဲဒီကေနဆက္တြက္ဦးဗ်ာ။ အဲလုိ မွတ္တမ္းတင္ရင္းေန ဂဏန္းအေရအတြက္ဟာ ႐ႈပ္ေထြးလာတယ္။ မ်ားျပားလာတယ္။ မွတ္သားရခက္လာတယ္။
ငါတုိ႔ရ႕ဲ ဘ၊ ဘုိး၊ ေဘး၊ ဘီ၊ ဘင္၊ ေဘာင္၊ ေဘာစတဲ့ ျဗဟၼာေတြတြက္ထားတဲ့ သခ်ၤာအေရအတြက္ကုိ ငါတုိ႔မမွတ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ အသစ္ကေန ျပန္မွတ္ရေအာင္ကြာလုိ႔။ ေနာက္မွ ေရာက္လာတဲ့ျဗဟၼာေတြဟာ ကမာၻကုိ တစ္ကမာၻလုိ႔ ျပန္လည္ေရတြက္ပါတယ္။ ေနာက္မ်ားျဖင့္ ေဂ်ဂ်ဴ၀ုိင္ ျဗဟၼာ့ျပည္အထိတက္ၿပီး ေ၀ဖန္ေနမွာစုိးလုိ႔ သူတုိ႔ မတြက္ႏိုင္တဲ့ ကမာၻအေရအတြက္ကုိ တစ္ခါမတြက္ႏုိင္တုိင္း တစ္သေခ်ၤလို႔ မွတ္တမ္းတင္လုိက္ပါတယ္။ အဲလုိ မေရတြက္ႏုိင္တဲ့ အႀကိမ္ေပါင္းက ေလးႀကိမ္ေတာင္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလးသေခ်ၤလုိ႔ ေျပာေျပာၾကတယ္။ ျပန္ေရတြက္ေနတုန္း ကမာၻတစ္သိန္းေရာက္လာတယ္။ တစ္သိန္းအတိအက်မဟုတ္ဘူးလုိ႔ေတာ့ စာအုပ္တစ္အုပ္မွာ ဖတ္ဖူးလုိက္တယ္။ ေသေတာ့မေသခ်ာဘူး။ သိတဲ့သူမ်ားရွိရင္ ေျပာေပးၾကေပါ့။ မသိရင္လည္း ေဂ်ဂ်ဴ၀ုိင္တက္ေမး ေပးမယ္ေလ။ နည္းနည္းေတာ့ ၾကာမယ္။ အ၀ီစိမွာ တစ္ကမာၻေလာက္မ်ားသြားေနေနရဦးမလားမသိပါဘူး။ ကယ္ၾကပါဦး။ သားသားေၾကာက္တယ္။ ခုမွ ရွင္ဇနက (ဘာသာဋီကာဆရာေတာ္) ရ႕ဲ စကားကုိ ေျပးသတိရမိတယ္။ “တကယ့္အေရး တကယ့္ေဘး ဘယ္ေသြး ဘယ္သား မကယ္ၿပီ” ဆုိတာေလးေပါ့။ ထားပါ။ အေလာင္းေတာ္ ဘုရားျဖစ္ခ်ိန္ေရာက္တဲ့ ကမာၻေရာက္လာတယ္။
အဲလုိရွည္လွ်ားေထြျပားလွတဲ့ ကမာၻေပါင္း ေလးသေခ်ၤႏွင့္ တစ္သိန္းလံုးလံုး ျဖည့္က်င့္ခဲ့တဲ့ စြန္႔ျခင္းႀကီးငါးပါး။ ပါရမီ ၁၀ ပါးရ႕ဲ အက်ိဳးဆက္ကုိ အေလာင္းေတာ္ဟာ ဘယ္ဘ၀မွာမွ ေယာင္လုိ႔မွ ဘ၀စည္းစိမ္ ခံစားရပါလုိ၏လုိ႔ တစ္ခါမွ ဆုမေတာင္းခဲ့ဖူးဘူးဗ်။ အဲဒီအရွိန္အဟုန္ေတြ အားလံုးဟာ ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔တာစူေနပါၿပီ။ ၾကားျဖတ္ေျပာပါရေစ။ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကေမးလာလုိ႔ပါ။ ဘုရားေတာ့ ဘုရား တရားမေဟာတဲ့ ဘုရားဆုိတာ ပေစၥကဗုဒၶါ ဆုိတဲ့ ဘုရားပါ။ သူက ပါရမီ ၁၀ ပါးကုိေတာ့ျဖည့္က်င့္တယ္။ စြန္႔ျခင္းႀကီးငါးပါးကုိ မျဖည့္ က်င့္ႏုိင္လုိ႔ တရားမေဟာႏုိင္တာပါ။ အဲလုိပါပဲ။ အဂၢသာ၀ကတုိ႔ မဟာသာ၀ကတုိ႔လည္း ပါရမီ ၁၀ ပါးကုိေတာ့ျဖင့္ ျဖည့္က်င့္ရပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ၁၀၃ ခုႏွစ္ ၊ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၁ ရက္ေန႔ နံနက္ေနေရာင္ျခည္နဲ႔အတူ အေလာင္းေတာ္ဟာ အာသ၀ကၡယဥာဏ္ရဲ႕ ဦးတည္ရာျဖစ္တဲ့ သဗၺညဳတဥာဏ္ကုိရွိၿပီး ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဘုရားျဖစ္ၿပီးေနာက္ သတၱာဟ စံေတာ္မူပါတယ္။ ပထမသတၱာဟမွာ နတ္ေတြက ဘုရားရွင္ကုိ ဘုရားမျဖစ္ဘူးလုိ႔ ထင္သြားတယ္။ ဒါကုိသိလုိ႔ ဘုရားရွင္ဟာ ဒုတိယသတၱာဟမကူးမီမွာ နတ္ျပည္တက္ၿပီး ေရမီး အစံု တန္ခုိးျပေတာ္မူပါေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ သတၱာဟ ဆက္လက္စံေတာ္မူတယ္။
ထူးဆန္းတာက ပဥၥမသတၱာဟျဖစ္တဲ့ အဇပါလေညာင္ပင္မွာျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြပါဘဲ။ အဲဒီ အဇပါလမွာ ဘုရားရွင္စံေနေတာ္မူေတာ့ ေယာင္တိေယာင္ကန္းနဲ႔ ပုဏၰားတစ္ေယာက္ေရာက္လာတယ္။ သူက ဘုရားရွင္ကုိ သင္ဘယ္သူလဲ တဲ့။ ဘုရားရွင္က “ငါဘုရားပါ”လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါဆုိရင္က်ဴပ္ကုိ ျဗဟၼာ့ျပည္ေရာက္တဲ့ နည္းေလးဘာေလးေပးပါလားဗ်ာတဲ့။ သတိရမိပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေရာက္ၿပီးခါမွာ ဒီတစ္ပတ္ဘယ္ဂဏန္းေကာင္းတုန္းေမးတဲ့ မိန္းမေတြ။ မာရ္နတ္လည္းတစ္ႀကိမ္လာပါတယ္။ သူက ဘုရားရွင္ကုိ “ဘာျဖစ္လုိ႔ ေတာထဲလာပုန္းေနတာလဲ၊ လူသတ္လာတာလား၊ အေႂကြးေတြထူလို႔လား” စသျဖင့္ လာခၽြန္တယ္။ ဘုရားတစ္ခြန္းႏွစ္ခြန္းပဲေျပာလုိက္ရတယ္။ ပါရမီ၁၀ ပါးႏွင့္ စြန္႔ျခင္းႀကီးငါးပါးကုိ ျဖည့္က်င့္ထားတာဘာအတြက္ ညာအတြက္ေပါ့။ မာရ္နတ္လွည့္ျပန္ရတယ္။ အေဖမႏုိင္ရင္ သမီးတုိ႔ လွည့္ျဖားစမ္းပါမယ္။ မိန္းမတု႔ိမာယာနဲ႔ဆုိ ဘယ္ေယာက်ား္မွာ မခံႏုိင္ဘူးတဲ့။ (စကားမစပ္ အဲဒီအခန္းကုိမ်ားရွာဖတ္မိရင္ မာယာေလးဆယ္တုိ႔ ေယာက်ာ္းေတြ ဘယ္လုိမိန္းမမ်ိဳးကုိႀကိဳက္တတ္တယ္ဆုိတာတုိ႔ ပါတယ္ဗ်။) ကၽြန္ေတာ္အထင္ေတာ့ ရွင္ဗုဒၶေဃာသလက္ခ်က္ ထင္တာပဲ။ သူအၾကည္ညိဳလြန္ၿပီးေရးထားတဲ့ အခ်ိဳ႕အခ်ိဳ႕ေသာ ဂုဏ္ပုဒ္ေတြဟာ ဗုဒၶအေၾကာင္းေကာင္းေကာင္း မသိသူ။ သဒၶါတရားနည္းပါးသူေတြကုိ နည္းနည္းေတြေ၀သြားေစတယ္။ (ကန္ေတာ့ပါဘုရား၊ အရွင္ဘုရားသာ ေရးမထားဘူးဆုိရင္ ဒါေတြကုိ တပည့္ေတာ္ မသိပါဘူး) တဏွာ ရဂါ အရတိ ဆုိတဲ့ မာရ္နတ္သမီးသံုးေယာက္ရ႕ဲ ျဖားေယာင္းမႈကုိ ဘုရားရွင္က ကိေလသာအားလံုးကုိ ငါပယ္ၿပီးၿပီျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းေျပာလုိက္တာနဲ႔ ထြက္ေျပးရတာပဲ။ အဲဒီသံုးေယာက္ျဖားေယာင္းတာက အိႏၵိယ ႐ုပ္ရွင္ကားထဲကလုိေတာ့ ကမေနေလာက္ဘူး ထင္တာပါပဲ။
အဲဒီအဇပါလမွာပါပဲ။ ဘုရားရွင္ဟာ ငါတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို အေလးအျမတ္ျပဳၿပီး ေနမွ သင့္ေတာ္ မယ္လုိ႔ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ေလာကသံုးပါးမွာရွိတဲ့ ဘုရားရွင္ထက္ျမတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ကုိ သူလုိက္ရွာပါတယ္။ မေတြ႕ ပါဘူး။ ဒါကုိသိတဲ့ သဟမၸတိျဗဟၼာေရာက္လာၿပီး မိမိကုိယ္ကုိယ္သာ အေလးအျမတ္ျပဳပါလုိ႔ လာေလွ်ာက္ပါတယ္။ သံဃာေပၚၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ဘုရားရွင္ဟာ သံဃေတာ္ကုိသာလွ်င္ အေလးအျမတ္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ကုိယ္တုိင္သံဃာေတာ္ကုိ အေလးအျမတ္ျပဳခဲ့ေၾကာင္းကုိ ေနာက္ေနာင္ အရိေမတၱယ်အေၾကာင္းေျပာျဖစ္ ခဲ့ရင္ ေျပာျပပါမယ္။
သတၱာဟမွာ ေလးဆယ့္ကုိးရက္လံုးလံုး သုဇာတာကပ္တဲ့ ဆြမး္ေလးဆယ့္ကုိးလုပ္နဲ႔ ေနေနခဲ့တာပါ။ အဲဒီေနာက္ သတၱာဟအထြက္မွာ တဖုႆနဲ႔ ဘလႅိကကပ္တဲ့ ပ်ားရည္မ႔ုံကုိ ဘုဥ္းေပးပါတယ္။ ဘုရားရွင္က အဇပါလကုိ ျပန္သြားတယ္။ အဇပါလလည္းေရာက္ေရာ ဘုရားရွင္က တရားေတာ္ကုိဆင္ျခင္လိုက္တဲ့ အခါ တရားေတာ္က ျမင့္လြန္းၿပီး လူေတြဟာ ကိေလသာ ထူေျပာလြန္းတယ္လုိ႔ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါနဲ႔ တရားမေဟာ ေတာ့ဘူးလုိ႔ ဆံုးျဖတ္လုိက္တယ္။ သဟမၸတိေရာက္လာတယ္။ တရားေဟာဖုိ႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ လက္ခံေတာ္မူပါတယ္။